Evlat edinme; evlatlık ile evlat edinen arasında, mahkeme kararıyla soybağı kurulmasını sağlayan bir kişisel hal olayıdır.

 

Evlat edinmenin şartları aşağıda gösterilmiştir:

 

• Yalnızca eşler birlikte evlat edinebilirler. Evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler.

• Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekir.

• Eşlerden birinin, en az iki yıldan beri evli olması veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması durumunda diğer eşin çocuğunu evlat edinebilir.

 

• Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlat edinebilir.

• Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunması veya iki yılı geçkin bir süreden beri nerede olduğunun bilinememesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı geçkin bir süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması nedenlerinden dolayı birlikte evlat edinmelerinin imkansız olduğunun kanıtlanması halinde evli kişi de tek başına evlat edinebilir.

 

• Evlat edinilen küçüğün yaşı, evlat edinenden en az on sekiz yaş küçük olmalıdır.

• Evlat edinilen küçük, ayırt etme gücüne sahip ise, onun da rızası alınmalıdır.

• Evlat edinilen küçük, vesayet altında ise, ayırt etme gücüne sahip olup olmadığına bakılmaksızın vesayet dairelerinin izniyle evlat edinilebilir.

 

• Evlat edinilen küçüğün ana ve babasının rızasının alınması şarttır.

• Ana ve babanın veya küçüğün rızasının mahkeme tutanaklarına geçirilmesi gereklidir.

• Verilen rıza, evlat edinenlerin isimleri belirtilmiş veya evlat edinenler henüz belirlenmemiş olsa dahi geçerlidir.

• Ana ve babanın rızası, küçüğün doğumundan sonra altı hafta geçmeden önce verilemez.

• Rıza, mahkeme tutanaklarına geçirildiği tarihten itibaren altı hafta içerisinde aynı usulle geri alınabilir. Geri almadan sonra yeniden verilen rıza kesindir.

• Ana veya baba, ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa veya kim olduğu ya da uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa ya da küçüğe karşı özen gösterme yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa rızası aranmaz.

E-Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi;

Evlât edinenin altsoyunun açık muvafakatiyle ergin veya kısıtlı aşağıdaki hallerde evlât edinilebilir.

• Bedensel veya zihinsel özrü sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç ve evlât edinen tarafından en az beş yıldan beri bakılıp gözetilmekte ise,

• Evlât edinen tarafından, küçükken en az beş yıl süreyle bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş ise,

• Diğer haklı sebepler mevcut ve evlât edinilen, en az beş yıldan beri evlât edinen ile aile hâlinde birlikte yaşamakta ise.

• Evli bir kimse ancak eşinin rızasıyla evlât edinilebilir.

 

Bunlar dışında küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.

Evlat edinme kararı mahkeme yazı işleri müdürü tarafından on gün içinde nüfus idaresine bildirilir. Karardan sonra :

• Anne ve babaya ait haklar ve yükümlülükler evlat edinenlere geçer.

• Evlatlık, evlat edinenin mirasçısı olur.

• Evlatlık, küçük ise evlat edinenin soyadını alır. Evli kadının kızlık soyadı evlatlığa soyadı olarak verilmez.

• Ergin olan evlatlık, evlat edinilme sırasında dilerse evlat edinenin soyadını alabilir.

• Eşler tarafından birlikte evlat edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına, ana ve baba adı olarak, evlat edinen eşlerin adları yazılır.

• Evlat edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler “mahkeme kararı” alınmadıkça veya evlatlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamaz.

 

• Evlatlık ilişkisi mahkeme kararıyla kurulur. Kararın hüküm ifade etmesi için kesinleşmesi şarttır.

• Evlat edinme başvurusundan sonra evlat edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi halinde, diğer koşullar bundan etkilenmediği takdirde evlat edinmeye engel teşkil etmez.

• Evlat edinme başvurusundan sonra küçük ergin olursa, koşulları daha önceden yerine getirilmiş olmak kaydıyla küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin hükümler uygulanır.

 

 

Evlatlık ilişkisinin kaldırılması; evlat edinen ile evlatlık arasında evlat edinme nedeniyle kurulan soybağı ilişkisinin mahkemece kaldırılmasıdır.

 

 

• Yasal sebep olmaksızın rıza alınmamışsa ve küçüğün yararları bunun sonucunda ağır bir biçimde zedelenmeyecekse ilgili kişiler evlatlık ilişkisinin kaldırılmasını isteyebilirler.

• Esasa ilişkin noksanlıklardan birinin varlığı halinde Cumhuriyet Savcısı veya her ilgili evlatlık ilişkisinin kaldırılmasını isteyebilir.

• Esasa ilişkin noksanlık giderilmiş veya noksanlık usule ilişkin olup, ilişkinin kaldırılması evlatlığın yararlarını ağır biçimde zedeleyecekse evlatlık ilişkisinin kaldırılması yoluna gidilemez.

• Evlatlık ilişkisinin kaldırılmasına ilişkin dava, kaldırma nedeninin öğrenilmesinden itibaren bir yıl, evlat edinme işleminden itibaren beş yıl içinde açılabilir. Bu süreler geçirildiği takdirde dava hakkı düşer.

 

Evlat edinme/iptalinin Tesciline ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:

 

-Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin tek başına evlat edinilmesi halinde: Evlat edinen, çocuğa yeni bir ad vermek istediği takdirde yeni adı ile çocuğun kaydı, evlat edinenin hanesine, evlat edinenin soyadıyla nakledilir.

-Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin eşler tarafından birlikte evlat edinilmesi halinde: Evlat edinenlerin soyadıyla ve ana baba adı olarak evlat edinen eşlerin adıyla, evlat edinenlerin hanesine evlatlığın kaydı nakledilir. Eşler çocuğa yeni bir ad vermek istedikleri takdirde, evlatlık yeni adı ile evlat edinenlerin hanesine kaydedilir.

 

Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlatlığın kaydı evlat edinilmeden önceki ana baba adı vesoyadı ile evlat edinilmeden önceki hanesine nakledilir.

 

Ayırt etme gücüne sahip 18 yaşından küçüklerin evlat edinilmesi halinde: Evlatlık, evlat edinen/edinenlerin soyadı ile evlat edinenlerin hanesine kaydı nakledilir.

 

Ayırt etme gücüne sahip 18 yaşından küçüklerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlatlığın kaydıevlat edinilmeden önceki soyadı ile evlat edinilmeden önceki hanesine nakledilir.

 

18 yaşından büyük bekar kişilerin evlat edinilmesi halinde: Evlatlık,evlatlık edinen/edinenlerin soyadını almak istediği takdirde mahkeme kararında belirtilen evlat edinen/edinenlerin soyadıyla, istemediği takdirde taşıdığı kendi soyadıyla evlat edinen/edinenlerin hanesine nakledilir.

 

Kocası ölen kadının evlat edinilmesi halinde: Evlatlık, evlat edinen/edinenlerin soyadını almak istediği takdirde mahkeme kararında belirtilen evlat edinen/edinenlerinsoyadıyla, istemediği takdirde taşıdığı kendi soyadıyla evlat edinen/edinenlerin hanesine nakledilir.

 

18 yaşından büyük bekar kişilerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlat edinilmeden önceki soyadı ile evlat edinilmeden önceki hanesine kaydı nakledilir.

 

Evlatlık, evlat edinilme nedeniyle ana baba adı olarak evlat edinenlerin adlarını almış ise, gerçek ana baba adı ile evlat edinilmeden önceki hanesine kaydı nakledilir.

 

Evli erkeklerin evlat edinilmesi halinde: Evlat edinen/edinenlerin soyadını almak istediği takdirde, mahkeme kararında belirtilen evlat edinen/edinenlerin soyadıyla; istemediği takdirde taşıdığı kendi soyadıyla eşi ve varsa ergin olmayan çocuklarıyla birlikte evlat edinen/edinenlerin hanesine taşınır.

 

Evli erkeklerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlat edinilmeden önceki soyadı ile varsa eşi ve çocuklarıyla birlikte evlat edinilmeden önceki hanesine nakledilir.

Evlatlık, evlat edinilme nedeniyle ana baba adı olarak evlat edinenlerin adlarını almış ise, gerçek ana baba adı ile evlat edinilmeden önceki hanesine nakledilir.

 

Evli kadınların evlat edinilmesi halinde: Kadının koca hanesindeki kaydı ile evlat edinen/edinenlerin kayıtları arasında bağ kurulur.

Eğer evli kadın mahkeme kararında belirtilmek suretiyle evlat edinen/edinenlerin soyadını almak ve koca soyadının önünde evlat edinen/edinenlerin soyadını taşımak istediği takdirde, koca hanesindeki kaydında, koca soyadının önünde evlat edinen/edinenlerin soyadı yazılmak suretiyle evlat edinen/edinenlerin kayıtları arasında bağ kurulur.

 

Evli kadınların evlatlıktan reddedilmesi halinde: Bekar iken evlat edinilmiş ise, kadının koca hanesindeki kaydına kadının babası hanesi (bekarlık hanesi); dul iken evlat edinilmiş ise, kadının koca hanesindeki kaydına kadının ölen kocası hanesi belirtilmek suretiyle evlatlıktan red olayı işlenir.

Evli iken evlat edinilmiş ise, kadının koca hanesindeki kaydına evlatlıktan red olayı işlenir.

Evlatlık, evlat edinilme nedeniyle ana baba adı olarak evlat edinenlerin adlarını almış ise, gerçek ana baba adı ile evlat edinilmeden önceki hanesine nakledilir.

 

Yabancı uyruklu kişilerin evlat edinilmesi halinde: Evlat edinen/edinenlerin kaydına evlat edindikleri kişinin uyruğu ve kimlik bilgileri belirtilmek suretiyle evlat edinme olayı işlenir.

 

18 Yaşından küçük olup, evlat edinilmek suretiyle Türk vatandaşlığının kazanılması : Evlat edinme evlat edinilenin vatandaşlığına tesir etmez. Ancak küçük olan evlat edinilen vatansız olur veya anası babası bulunmaz ya da nerede olduğu bilinmezse bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilirse Türk vatandaşı olur. Bu durumda; evlat edinen/edinenlerin soyadıyla; evlat edinen/edinenlerin hanesine kaydı tescil edilerek evlatlık olayı işlenir.

 

Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin evlat edinilmek suretiyle 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu hükümlerine göre Türk vatandaşlığına alınmasına karar verilmesi halinde: Eşler tarafından birlikte evlat edinilmiş ise, evlat edinenlerin soyadıyla ve ana baba adı olarak evlat edinen eşlerin adıyla; eşler çocuğa yeni bir ad vermek istedikleri takdirde, yeni adı ile evlat edinenlerin hanesine kaydı tescil edilerek evlat edinme olayı işlenir.

 

Yabancı uyruklu kişilerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlat edinme ile Türk vatandaşlığına alınmamış ise, evlat edinen/edinenlerin kaydına evlatlıktan red olayı işlenir.

Evlat edinme ile Türk vatandaşlığına alınmış ise, kayıtlı bulunduğu yere ait aile kütüğünün son aile sıra numarasından sonra yeni bir aile sıra numarası altında mahkeme kararında belirtilen soyadı ile kaydı taşınarak evlatlıktan red olayı işlenir. Ancak, mahkeme kararında soyadı belirtilmemiş ise, evlat edinilmeden önceki soyadı yazılır. Evlat edinilmeden önce soyadının bulunmaması veya tespit edilememesi halinde, ilgilinin talebi üzerine Mülki İdare Amirinin uygun göreceği soyadı yazılır. Kişiye ulaşılamaması halinde soyadı alanı boş bırakılır.

 

18 yaşından küçük Türk vatandaşı çocukların yabancı uyruklu kişi/kişiler tarafından evlat edinilmesi halinde: Kayıtlı bulunduğu yere ait aile kütüğünün son aile sıra numarasından sonra yeni bir aile sıra numarası altında evlat edinen/edinenlerin soyadı ile kaydı taşınır.

 

Yabancılar tarafından evlat edinilen 18 yaşından küçük Türk vatandaşı çocukların evlatlıktan reddedilmesi halinde: Evlat edinilmeden önceki soyadı ile evlat edinilmeden önceki hanesine taşınır.

 

18 yaşından büyük bekar Türk vatandaşı kişilerin ya da evli Türk vatandaşı erkeklerin yabancı uyruklu kişiler tarafından evlat edinilmesi halinde: Evlat edinen/edinenlerin soyadını almak istediği takdirde mahkeme kararında belirtilen evlat edinen/edinenlerin soyadıyla; istemediği takdirde halen taşıdığı soyadıyla kayıtlı bulunduğu yere ait aile kütüğünün son aile sıra numarasından sonra yeni bir aile sıra numarası altında kaydı taşınır.

Evlat edinen evli erkek ise eşi ve varsa ergin olmayan çocuklarıyla birlikte kayıtları taşınır.

 

Yabancılar tarafından evlat edinilen 18 yaşından büyük bekar Türk vatandaşı kişilerin ya da evli Türk vatandaşı erkeklerin evlatlıktan reddedilmesi halinde: Kaydı taşınmış ise, önceki soyadıyla evlat edinilmeden önceki hanesine kaydı taşınır.

Kaydı taşınmamış ise, kaydına evlatlıktan red olayı işlenir.

 

Evli Türk vatandaşı kadınların yabancı uyruklu kişiler tarafından evlat edinilmesi halinde: Koca hanesindeki kayıtlarına evlat edinme olayı işlenir.

 

Yabancı uyruklu kişiler tarafından evlat edinilen evli Türk vatandaşı kadınların evlatlıktan reddedilmesi halinde: Koca hanesindeki kayıtlarına evlatlıktan red olayı işlenir.

 

Mahkeme yazı işleri müdürü tarafından iki örnek olarak gönderilen evlat edinme veya evlat edinmenin kaldırılmasına ilişkin mahkeme kararları aile kütüklerine işlenir.